Czym jest terapia systemowa?
Jak sama nazwa wskazuje terapia systemowa, zajmuje się leczeniem całego systemu. Zależy to od środowiska, w którym dany pacjent przebywa. Najczęstszą formą tej terapii jest terapia rodzinna. Skupia się ona na oddziaływaniu na siebie wzajemnie jej członków .
Terapia systemowa jest jedną z kilku metod psychoterapeutycznych. Opiera się ona na założeniu, że problemy pacjentów wynikają z zakłóconej relacji w rodzinie. Poszczególne jednostki oddziaływają na siebie w taki sposób, że wpływają na pojawianie lub pogorszenie się objawu danej osoby. Pacjenci często nie są świadomi, że ich więzi rodzinne wpływają na ich zaburzenie, często niezwiązane stricte z systemem.
Głównym założeniem terapii systemowej jest stabilność systemu rodzinnego. Ma zapewnić swoim członkom poczucie trwałości, ale jednocześnie musi być elastyczny, aby dostosować się do zmiennych okoliczności i warunków np. pojawienia się dzieci, utrata kogoś bliskiego. Jeśli system nie może sobie z tym poradzić, często dochodzi do zaburzeń członków rodziny. Może on dotykać pojedyncze osoby, jak również kilka z nich. Przybiera różną formę „choroby”, ale najczęściej dochodzi wtedy między członkami systemu do kłótni, spięć i innych dysfunkcji.
Terapia systemowa jest całościowym spojrzeniem na wszystkich członków rodziny. W sytuacji kiedy np. dziecko ma zaburzenia odżywiania, terapeuta systemowy zbiera wszystkie informacje o rodzinie i szuka źródła problemu, a następnie proponuje sposoby na rozwiązanie kryzysu. Często dany objaw dziecka wynika z nieprawidłowej relacji rodziców np.: konfliktowej. Potomek, mimo że nie musi być włączony do kłótni, denerwuje się sytuacją rodziców. Często jego pojawiające się zaburzenia skupiają całą uwagę mamy i taty na siebie. Dzięki temu ich spór odsunięty jest na „dalszy plan”, albo nawet dla dobra dziecka dochodzi do pogodzenia się. Nie jest to świadome działanie małoletniego, ale mimo tego jest to rodzaj pomocy dla rodziny.
Terapia systemowa zakłada, że każdy z problemów osób zgłaszających się, ma wpływ na pojawienie się kolejnych i znów następnych kryzysów. Jest to tzw. błędne koło. Pytając każdego z członków rodziny, o ich odczucie odnośnie danej sytuacji, można dowiedzieć się, co jest głównym zmartwieniem. Terapeuta musi jednak uważać, żeby nie „szukać winnego”, ale obserwować relację członków systemu i na podstawie tego powiedzieć im jakie zależności między nimi występują.
Terapeuta systemowy pomaga rodzinie opracowywać metody funkcjonowania tak, żeby każdy z jej członków mógł zaspakajać swoje potrzeby i czuł się w niej dobrze. Trzeba jednak zaznaczyć, ze nie ma „ złotego środka” i dużo tu zależy od zaangażowania się i chęci całej grupy należącej do systemu.
Terapia systemowa chodź kojarzona jest z terapią rodziny, to nie jest nią wyłącznie. Coraz częściej przychodzą pacjenci indywidualni oraz pary z rozmaitymi problemami. Praca wtedy wygląda podobnie. Wyjątkiem jest to, że dana sytuacja i jej geneza rozpatrywana jest tylko przez osoby zgłaszające się. Brane są pod uwagę tylko ich poglądy i uczucia.
Terapia systemowa najczęściej wykorzystywana jest w przypadku zaburzeń zachowania się dzieci, ADHD, zaburzeń nerwicowych. Najczęstszymi pacjentami tej terapii są osoby cierpiące na zaburzenia: odżywiania, psychotyczne, nastroju ( głównie depresja i lęk), uzależnienia. Systemowa terapia ma też zastosowanie w przypadku par w konflikcie lub mających problemy seksualne.
Czas trwania terapii i intensywność spotkań zależy od zgłaszanego problemu. Bywa ze terapia trwa kilka lat, ale zdarza się, że pacjent pokona kryzys w ciągu kilku sesji. Spotkania odbywają się raz w tygodniu, a w przypadku pary czy rodziny co 2-4 tygodnie. Jest to czas potrzebny na „przepracowanie” i wprowadzenie zmian.